Avontuur

Deze vraag zet mij op het spoor van de toepassing van creativiteit en innovatie in organisaties. Zo beland ik op een studentencongres waarbij ik de állerlaatste vraag voor de borrel mag stellen tijdens het formumgesprek. 1400 medestudenten zuchten onrustig met hun gedachten bij het bier dat op hen staat te wachten als ik de microfoon pak. “Beste forumpanel, ik heb genoten van de inspirerende lezingen en de prikkelende discussies maar wat ik nog wil vragen is, is er iemand met een baan voor me…?”

Na afloop komt er een man in pak naar mij toe. “Als jij het lef hebt om zo’n vraag te stellen, dan wil ik op z’n minst een keer met je praten.” Anderhalf jaar later ben ik afgestudeerd als sociaal- en organisatiepsycholoog, is Jan Boom, de man baan het pak, mijn baas en werk ik voor Van Leer Consult, een adviesbureau dat werkt onder de vlag van het verpakkingsconcern Van Leer. Het bureau is gespecialiseerd in ‘quality circles’, teambuilding en… creatief probleemoplossen.

Het geluk is van korte duur

Het geluk is van korte duur. Ik ben een jochie van 22 en sociale eend in een technische bijt. Mijn jaar contract wordt niet verlengd en ik mag uitkijken naar een andere baan. “Met jouw achtergrond moet je maar een keer met onze oud-collega Daniel Ofman praten.” Daniel Ofman, bedenker van de bekende Kernkwaliteiten, was kort voor mijn komst vertrokken bij Van Leer om samen met Willem Renes het bureau Kern Konsult op te richten. Ik ga op gesprek en alles in mij roept YES! Zij vertellen over hun missie, visie en de genetische code van het bedrijf.  Ik word diep geraakt; dit is waar ik thuis hoor, dit is wat ik wil doen, dit is wie ik wil zijn.

Willem Renes: “Kom maar terug als je de lange broek aan hebt”

Helaas denken Daniel en Willem daar anders over. “Kom maar terug als je de lange broek aan hebt” is het devies. Met de staart tussen de benen taai ik af, in mijn jeugdige trots doof voor de boodschap die zij mij meegeven.

Écht contact maken

Het solliciteren dat volgt levert mij een baan op bij het Opleidingsinstituut voor de Detailhandel (OVD). 10 jaar houd ik mij bezig met het opleiden van medewerkers en leidinggevenden in winkels en groothandels. Ik leer om praktisch te zijn. Mijn hoofd zit vol concepten maar daar heb je niets aan als je niet echt contact kunt maken met mensen om je heen, de praktijk van alledag – of met jezelf.

Jan Zeeman, oprichter van de bekende winkelketen zei ooit “ik kan niet rekenen maar wel tellen.” Dat is precies wat ik te leren had: van hoofd naar handen.

Verkopen van je CV

Na 10 jaar OVD kom ik bij bij het ICT-bedrijf Ordina terecht, waar ik bijna welkom wordt geheten door mijn nieuwe collega’s. “Huh, hoe kunnen we jouw CV verkopen als je geen ICT-ervaring hebt??” Ik ben aangenomen door een business directeur met visie; hij ziet de meerwaarde van een mensgerichte organisatieadviseur in technisch georiënteerde automatiseringsprojecten. Deze visie wordt nog niet gedeeld met de accountmanagers die verkooptargets hebben en mij weg moeten zetten bij klanten. Om te voorkomen dat ik ‘op de bank blijf zitten’ neem ik het heft in eigen hangen. Met behulp van mijn oud-OVD collega Marenne van Kempen ‘verkoop’ ik mijn CV eigenhandig aan het energiebedrijf NUON.

Wending

Het verhaal krijgt een bijzondere wending als een van Ordina-collega’s op een dag aan mijn bureau staat. “Jij bent toch geïnteresseerd in de menskant van projecten?” Hij haalt een dik groen boek tevoorschijn uit zijn tas. “Mijn zwager werkt mee aan de ontwikkeling van een vernieuwende projectmanagement methodiek. Het heet Projectmatig Creëren. Ik denk dat je het wel interessant zult vinden.”

Ik mag het boek lenen en val van de ene verbazing in de andere. Toen ik het boek onder ogen kreeg was ik een pitch van vijf kantjes aan het voorbereiden voor de directie over het benutten van menselijk potentieel in projecten; het boek dat ik in mijn handen heb houdt precies hetzelfde pleidooi – zij het van geen 5 maar 350 kantjes. Iemand heeft mijn gedachten gelezen en ze uitvoerige en goed onderbouwd op papier gezet woorden. Hoe is het mogelijk. Dan zie ik wie de auto zijn: Willem Renes, Daniel Ofman en hun collega’s van Kern Konsult. Toeval?

Heb ik de lange broek al aan?

Paul Zuiker, lid van Kern Konsult-team, komt een lezing geven. Mij overkomt wat me 12 jaar eerder ook overkwam: hier hoor ik thuis. De gewetensvraag is echter of het al mijn tijd is om de overstap te maken. Durf ik te stellen dat ik een lange broek aan heb? Het verlangen is er maar het eerlijke antwoord is ook ‘nog niet’.

Wetend dat mijn bestemming bij Kern Konsult ligt, sla ik nog een keer een andere richting in. Mijn contract bij Ordina wordt door NUON overgenomen en ik vervolg mijn reis bij deze regionale speler op de energiemarkt in Arnhem. Ik ben slechts drie maanden in dienst als management development specialist in de concernstaf als de zaak letterlijk en figuurlijk in beweging komt. De energiemarkt beleeft roerige tijden en NUON fuseert met vier andere regionale energiebedrijven tot een landelijke speler met een hoofdkantoor in Amsterdam. Ik zit als projectleider opeens midden in een turbulente wereld vol reorganisaties. In drie jaar verhuis ik mijn bureau van Arnhem via Baarn en Hilversum naar Amsterdam en werk ik voor een landelijk concern met meer dan 10.000 mensen in dienst.

De kortste weg tussen twee punten is niet altijd een rechte lijn

Mijn laatste uitdaging bij NUON is het ontwikkelen van een concern-brede projectmanagement methodiek. Een projectmanagement methodiek? Jawel, en ik mag adviseren  welke methodiek het moet worden. Drie keer raden wat het wordt.

NUON kiest voor een combinatie tussen de methodieken Projectmatig Creëren (PMC) en Prince2. Prince2 is nodig omdat veel van de projecten een ICT-aspect kennen; PMC is nodig omdat er ook een cultuurverandering nodig is: van een loge, bureaucratische semi-overheidsorganisatie naar een innovatief, resultaatgericht en commercieel concern georganiseerd in een business unit structuur.

Het samenwerken met de adviseurs van Kern Konsult voelt als thuiskomen. 13 jaar nadat ik ze voor het eerst ontmoet heb besluit ik dat de tijd rijp is. Ik verlaat NUON en sluit mij als zelfstandig adviseur aan bij aan bij een van de eerste zelfsturende organisaties die ons land rijk is. De kortste weg tussen A en B is soms een omweg.

Verrassende leermeester

Not everyone who shits on you is your enemy

Frans Duynstee is directeur HRM bij NUON als ik besluit mijn plek in te nemen bij Kern Konsult. Frans en ik zitten niet altijd op een lijn. Frans is pragmaticus, van het hoofd en voor de zaak; ik ben idealist, van het hart en voor de mens. Dat heeft tot gevolg dat we regelmatig botsen.

Op mijn laatste werkdag komt Frans naar mij toe om afscheid te nemen. In mijn herinnering ging dat ongeveer als volgt, “nou, tot ziens dan”. Naast een hand krijg ik een boekje cadeau: Paolo Coelho’s ‘De Alchemist’. Nu weet ik niet of je het verhaaltje kent, maar het was zo ongelooflijk mijn verhaal. Tot op de dag van vandaag weet ik niet waarom Frans precies dit boekje – bijna een gids – voor mij had uitgekozen. Ik heb hem daarna geschreven om hem te bedanken voor dit buitengewoon waardevol geschenk en ik kijk sindsdien wezenlijk anders ander tegen onze samenwerking. Not everyone who shits on you is your enemy.

Genetische code

Van Leer, de OVD, Ordina en NUON hadden zoals het hoort, natuurlijk een visie en een missie. Klinkend woorden over klantgerichtheid en zo, het liefst afgedrukt op posters die door het bedrijf werden opgehangen door medewerkers van de afdeling Communicatie. Bij Kern Konsult kom ik iets anders tegen. De essentie van de organisatie is vastgelegd in een document dat de ‘genetische code’ heet.